ภาษาไทยใช้ให้ถูก หัวปักหัวปำ

   ดูละครเมื่อคืนนี้แล้วไม่เข้าใจเลยว่า ทำไมนางร้ายถึงได้หลงพระเอกหัวปักหัวปำ ทั้งๆที่พระเอกสองตาก็ไม่แล ประโยคที่ยกมานี้เชื่อว่าคงมีท่านผู้อ่านที่ได้ชมละครทีวีคงจะเห็นด้วยอย่างแน่นอน คำว่า หัวปักหัวปำ ที่อยู่ในประโยคดังกล่าวนี้ ไม่ใช่ว่าจะมีแต่ในละครเท่านั้น ในชีวิตจริงก็มีให้เห็นได้ทั่วไป ที่คนเราจะลุ่มหลงใครสักคนอย่างหัวปักหัวปำ ซึ่งก็หมายความว่าหลงจนโงหัวไม่ขึ้น หรือหลงรักอย่างฝังใจนั่นเอง

   คำว่า หัวปักหัวปำ นอกจากจะหมายถึง อย่างฝังใจ อย่างโงหัวไม่ขึ้น แล้ว ยังใช้เป็นคำซ้อนหมายถึง หัวถลำไปข้างหน้าเพราะเมาเหล้า หรือ เมารถ เช่น พงศ์เทพชอบกินเหล้าจนเมาหัวปักหัวปำ อีกความหมายหนึ่งของ หัวปักหัวปำ คือ อยู่ในสภาพที่ถูกรุมเร้าจนแทบจะรับไม่ไหว หรือยากที่จะกลับมาอยู่ในสภาพปกติได้ เช่น สุภาพถูกใช้งานจนหัวปักหัวปำ เขาจึงขอลาออก

ภาษาไทยใช้ให้ถูก จนมุม

   วันนี้มีสำนวนไทยมาฝากท่านผู้อ่านกันอีกแล้ว แม้จะเป็นสำนวนที่เกิดมาแต่โบราณ แต่ก็ยังทันสมัยใช้ได้กับยุคปัจจุบัน สำนวนนี้คือ จนมุม มีความหมายว่า ต้องจำนน หรือ แพ้ เช่น ตำรวจไล่ล่าโจร พอจนมุมเข้า โจรเลยต้องยอมให้จับแต่โดยดี หรือเขาถูกซักไซ้ไล่เลียงจนจนมุม ต้องยอมรับว่าตนเองเป็นผู้ลักเงินไป

จนมุม มีที่มาจากการเล่นหมากรุก ซึ่งเมื่อเดินไปตาสุดท้าย ตัวขุนสุดท้ายของฝ่ายเป็นรองมักจะถูกต้อนไปทางมุมกระดาน แล้วก็ไปติดอยู่ที่มุมกระดานฝ่ายเป็นต่อรุกครั้งสุดท้าย ตัวขุนเดินต่อไปอีกไม่ได้ก็จน นับว่าแพ้ ใครถูกซักไซร้ไล่เลียงจนไม่มีทางตอบแก้ตัวหรือทำอะไรให้เขาจับผิดได้แก้ตัวไม่รอด หรือเขาไปไม่พ้นต้องจำนนอยู่ ผู้ใหญ่ในสมัยก่อนจึงนำเอาการเล่นหมากรุกมาพุดเป็นสำนวนว่า จนมุม ค่ะ

ภาษาไทยใช้ให้ถูก จมไม่ลง

   ท่านผู้อ่านเคยพบหรือเคยได้ยินบ้างไหมว่ามีใครบางคนที่มีฐานะดี หรือมีอำนาจวาสนามีตำแหน่งใหญ่โต เวลาจะทำอะไรก็ต้องทำให้สมกับฐานะ หรือ หน้าตา เพื่อให้คนอื่นเห็นว่าตนนั้นร่ำรวย หรือ มีบารมี เป็นต้น ครั้นเมื่อตนยากจนลง หรือ ตำแหน่งแห่งหนหายไปแล้ว แต่ก็ยังคงทำตนยิ่งใหญ่อยู่เหมือนเดิม เพราะคิดไปเองว่าถ้าทำอะไรแบบพอเพียงหรือสมกับฐานะที่ตนเป็นอยู่กลัวจะเสียหน้า ทั้งๆที่อัตคัดขาดแคลนเต็มที ลักษณะ หรือ พฤติกรรมเช่นนี้ ตรงกับสำนวนไทยว่า จมไม่ลง ซึ่งเราจะพบคนที่เข้าลักษณะเช่นนี้ได้ไม่ยากนักในสังคมไทย เช่น เขาเคยเป็นถึงผู้จัดการ จู่ๆจะให้เขามาทำงานเป็นแค่เจ้าหน้าที่ธุรการ เขารับไม่ได้เลยไม่ทำ ทั้งๆที่ครอบครัวเขากำลังเดือดร้อน อย่างนี้ไม่เรียกว่า จมไม่ลง จะให้เรียกว่าอย่างไร